Επαγγελματίες

Επίδραση της άσκησης στην υγεία

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται ραγδαία αύξηση του ποσοστού εμφάνισης διαφόρων χρόνιων παθήσεων (όπως παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοπάθειες, υπέρταση κ.α.), οι οποίες τείνουν να εκλάβουν διαστάσεις επιδημίας. Οι χρόνιες παθήσεις αποτελούν κύριες αιτίες νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας παγκοσμίως, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η σταδιακή απομάκρυνση από το πρότυπο μεσογειακής διατροφής, αλλά κυρίως η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και άσκησης, αποτελούν κάποιους από τους παράγοντες που συνδέονται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαφόρων χρόνιων παθήσεων.


Φυσική δραστηριότητα είναι οποιαδήποτε κίνηση του σώματος, η οποία εκτελείται εξαιτίας μυϊκής συστολής και η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη δαπάνη ενέργειας. Η φυσική δραστηριότητα διακρίνεται σε οργανωμένη μορφή και σε μη οργανωμένη μορφή. H μη οργανωμένη μορφή φυσικής δραστηριότητας περιλαμβάνει συνηθισμένες καθημερινές δραστηριότητες, όπως το περπάτημα, το ανέβασμα σκάλας, οι δουλειές κήπου-αυλής, το ελεύθερο παιχνίδι (μήλα, αγαλματάκια, κρυφτό, κυνηγητό) κ.α. Ενώ, η οργανωμένη μορφή φυσικής δραστηριότητας (άσκηση) περιλαμβάνει σχεδιασμένα προγράμματα άσκησης με στόχο τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και κατ’ επέκταση της υγείας. Η βελτίωση της φυσικής κατάστασης και κατ’ επέκταση της ποιότητας ζωής, μέσω της άσκησης, επέρχεται εξαιτίας της βελτίωσης της λειτουργίας διαφόρων συστημάτων του ανθρώπινου οργανισμού, όπως είναι το καρδιαγγειακό, το μυϊκό, το σκελετικό, αλλά και μέσω της βελτίωσης διαφόρων παραμέτρων-δεικτών που είναι άμεσα συνυφασμένοι με την «καλή» υγεία (σύσταση μάζας σώματος, λιπιδαιμικό προφίλ κ.α) (Σχήμα).




Τα οφέλη της άσκησης σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, είναι εμφανή σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες, όπως σε παιδιά και εφήβους, σε ενήλικες, σε άτομα τρίτης ηλικίας, καθώς και σε άτομα με χρόνιες παθήσεις. Επομένως, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής που περιλαμβάνει καθημερινές δραστηριότητες (μη οργανωμένη μορφή φυσικής δραστηριότητας) πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του ατόμου. Επιπρόσθετα, οι ενήλικες και οι ηλικιωμένοι, καθώς και τα παιδιά και οι έφηβοι, πρέπει να συμμετέχουν σε οργανωμένα προγράμματα άσκησης με στόχο τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και την προαγωγή της υγείας.
Πιο συγκεκριμένα, οι υγιείς ενήλικες και οι ηλικιωμένοι πρέπει να συμμετέχουν σε οργανωμένα προγράμματα άσκησης, 3-5 φορές την εβδομάδα. Τα προγράμματα άσκησης πρέπει να περιλαμβάνουν δραστηριότητες για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας, της μυϊκής δύναμης, της κινητικότητας και των συντονιστικών ικανοτήτων (Σχήμα).




Σε παιδιά και εφήβους προτείνονται 60min ή και παραπάνω μέτριας έως έντονης καθημερινής φυσικής δραστηριότητας. Τα προγράμματα άσκησης των παιδιών και των εφήβων πρέπει να περιλαμβάνουν δραστηριότητες για τη βελτίωση της αερόβιας ικανότητας, της μυϊκής δύναμης, καθώς και δραστηριότητες για τη βελτίωση της κινητικότητας (ευλυγισία-ευκαμψία). Επιπρόσθετα, η ταχύτητα και οι συντονιστικές ικανότητες πρέπει να αποτελούν έμμεσο στόχο των προγραμμάτων άσκησης σε αυτές τις ηλικίες.




Η άσκηση ως μέσο πρόληψης και αποκατάστασης χρόνιων παθήσεων

Στη συνέχεια ακολουθούν 10 παρουσιάσεις (σε μορφή διαφανειών όπως αυτές παρουσιάστηκαν στις επιστημονικές ημερίδες του προγράμματος) με γενικές οδηγίες άσκησης, για υγιή άτομα καθως και για άτομα με χρόνιες παθήσεις (σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοπάθειες, υπέρταση, χρόνιες πνευμονοπάθειες, νεφροπάθειες, αρθρίτιδα, παχυσαρκία, κατάθλιψη, άγχος και στρες), με στόχο:

α) την ασφαλή συμμετοχή των ασκούμενων στα προγράμματα άσκησης,
β) την πιο αποτελεσματική βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης και
γ) τη βελτίωση της υγείας τους και της ποιότητας της ζωής τους.

Άσκηση, Υγεία και Χρόνιες παθήσεις
(Καρατράντου Κ. και Δίπλα Κ.)

Σχεδιασμός προγραμμάτων άσκησης με στόχο την προαγωγή της υγείας
(Γεροδήμος Β., Καρατράντου Κ., Μάνου Β., Πασχάλης Β., Κέλλης Σ.)

Άσκηση και καρδιοπάθειες
(Φλουρής Α., Βογιατζής Ι., Σταυρόπουλος-Καλίνογλου Α.)

Άσκηση και υπέρταση
(Δίπλα Κ., Ζαφειρίδης Α., Βογιατζής Ι.)

Άσκηση και χρόνιες πνευμονοπάθειες
(Βογιατζής Ι., Φλουρής Α., Δίπλα Κ., Ζαφειρίδης Α., Βράμπας Ι.)

Άσκηση και σακχαρώδης διαβήτης
(Δίπλα Κ., Ζαφειρίδης Α., Σακκάς Γ., Καρατράντου Κ., Νικολαΐδης Μ.)

Άσκηση και παχυσαρκία
(Πασχάλης Β., Νικολαΐδης Μ., Δίπλα Κ., Τζιαμούρτας Α., Καρατράντου Κ., Μελισσοπούλου Α., Γεροδήμος Β.)

Άσκηση και νεφροπάθειες
(Σακκάς Γ., Τσιάνας Ν., Καρατζαφέρη Χ.)

Άσκηση και αρθρίτιδα
(Σταυρόπουλος-Καλίνογλου Α., Τζιαμούρτας Α., Κήτας Γ.)

Άσκηση και ψυχική υγεία
(Θεοδωράκης Γ., Ζουρμπάνος Ν., Χατζηγεωργιάδης Α., Δημητρακόπουλος Σ., Κρομμύδας Χ.)

Επίσης, μπορείτε να βρείτε και να “κατεβάσετε” (download) το βιβλίο του προγράμματος στο οποίο παρουσιάζεται πιο αναλυτικά η χρήση της άσκησης ως μέσο πρόληψης και αποκατάστασης χρόνιων παθήσεων από εδώ.